در گذشت پدر جغرافیای ایران دکتر محمد حسن گنجی

موسسین انجمن جغرافیایی در سال 1326 نشسته: مسعود کیهان، سعید نفیسی ایستاده: فریدون فرشاد، محمد حسن گنجی، یدالله سحابی

محمد حسن گنجی، جغرافی‌دان سرشناس ایرانی، 19 جولای 2012 در ۱۰۱ سالگی در بیمارستانی درتهران درگذشت. 

آقای گنجی بر اثر زمین خوردن دچار خونریزی مغزی شده بود و عمل جراحی انجام شده بر وی موفقیت‌آمیزنبود.

دکتر محمد حسن گنجی، در ۲۱ خرداد سال ۱۲۹۱ خورشیدی در بیرجند به دنیا آمد. پس از پایان

‎تحصیلات مقدماتی در ‏مدرسه شوکتیه بیرجند، وارد دارالمعلمین عالی تهران شد و در‎

‎رشته تاریخ و جغرافیا به دریافت درجه کارشناسی ‏نائل گردید. سپس به‎ ‎

عنوان دانشجوی برگزیده به اروپا اعزام شده و در دانشگاه ویکتوریا منچستر انگلستان به تحصیل ادامه داده و در سال ۱۳۱۷، لیسانس تخصصی خود را در جغرافیا اخذ نمود.

وی بار دیگر در سال ۱۳۳۱، با استفاده از بورس تحصیلی عازم آمریکا شد و دکتری خود را در رشته جغرافیا، از دانشگاه کلارک دریافت داشت.

دکتر گنجی خودچنین می‌گوید: من با دبیری در دانشگاه تهران شروع کردم و بعد از ۱۳ ‏سال استادیار‎ 

‎این دانشگاه شدم، اولین کسی بودم که با تحصیلات عالیه جغرافیا به ایران برگشتم و‎ 

‎در سال ‏دوم گشایش دانشگاه تهران به همراه دو نفر از همکارانم رشته جغرافیا را پایه‎ 

‎گذاری کردیم. بعد از ما شش ‏نسل جغرافیدان در ایران تربیت شده‌است که من به نوعی

‎پدربزرگ این جریان احساس می‌کنم

بیش ‏از صد مقاله به فارسی و انگلیسی نوشته‌ام و چهارده کتاب‎
درسی به چاپ رسانده‌ام، مهمتر از همه این‌ها ‏انتشار کتابی با عنوان «جغرافیا در‎

‎ایران از دارالفنون تا انقلاب اسلامی» که داستان علم جغرافیا در کشور ‏است.پانزده

‎ ‎سال است که با دائره‌المعارف اسلامی همکاری می‌کنم 
و این اواخر با مرکز گفتگوی تمدن‎ 

‎ها ‏ارتباط نزدیک دارم و قرار است اطلس جغرافیایی تمدن‌ها را تهیه بکنم‎.

یکی از یادگارهای او خانه شخصی اش در نزدیکی پیچ شمیران تهران است . پشت بام این خانه زمانی اداره هواشناسی  خصوصی او در قلب تهران بود آخر او زمانی رییس اداره هواشناسی بود و اطلس اقلیم شناسی به همت او تهیه شد. این  خانه هم اکنون توسط شهرداری به خانه جغرافیا تبدیل شده است. جای عکس ها ، فیشهای مطالعاتی  و کتابهای کتابخانه شخصی دکتر گنجی در این خانه خالی است

مهدی اخوان ثالث در شیراز

مهدی اخوان ثالث (زاده اسفند ۱۳۰۷، مشهد- درگذشته ۴ شهریور ۱۳۶۹، تهران) شاعر پرآوازه و موسیقی‌پژوه ایرانی است. تخلص وی در اشعارش «م. امید» بود.

بنظرم در اوایل مهرماه 1362 بود که یک روز صبح زود دیدم زنگ در خانه رامی زنند وچه پر کوب. رفتم گشودم، دیدم دوست خوب وقدیمی شیرازیم قاسمی است  ( قاسمی مرد هوشمند و با ذوقی است و در آمار و اسناد تاریخی و آرشیو اسناد ملی و تاریخی ایران معاصر بلکه از دویست سیصد سال پیش به اینطرف کار کرده است و مطلع و متخصص است) و بارو بندیل بسته دو بلیت هواپیما برای شیراز هم در دست دارد و می گوید دکتر بهرام آزاده ( از دوستان شیرازی پاتولوژیست گرانقدر با شهرت جهانی که مقالاتش  در مجلات درجه اول علمی آسیب شناسی  جهان درین فن در مرز علم امروز است و آسیب شناسی آن دانشگاه زیر نظر اوست ، اهل سروستان است ، که البته  در سفر پیش به شیراز که با داریوش آشوری وابراهیم مکلا رفتم ، دیدم سروستان را که بچه های با هوش و خوب دارد اما جز سه یا دو تا سرو کچل بیقواره ندارد !) گفته است، صبح زود میروی اخوان را برمی داری ، می روید فرودگاه و یکراست می آیید شیراز، البته پیشتر قاسمی تلفن کرده بود ودعوت بهرام آزاده را گفته بود، ولی من زیاد جدی نگرفته بودم و آنروز دیدم نخیر جدی است. گفت آب نطلبیده مراد است تا چه رسد به سفر شیراز آنهم اینطور ساده و آماده و بی دردسر. خوب من پا شدم  و با سرعت یک ساک سفر بستم و با اهل خانه ویا علی راه افتادیم. قبول این دعوت ، آنهم به این سرعت ، جز شوق دوباره دیدن شیراز واحباب شیرازی وزیارت سعدی و حافظ و تخت جمشید و خواجو ... و غیره، یک دلیل دیگر هم داشت. تازگی شنیده بودم که پسر برادرم که در دانشگاه شیراز دارد راه و ساختمان می خواند گویا اواخر درسش است ( یعنی نادر اخوان ثالث پسر برادر رنجدیده ام حسین) ناگهان مریض و بستری شده است و می خواهند در شیراز کلیه هایش را عمل کنند. من گفتم این شاید کار خدا بوده که من درین وقت به شیراز بروم و نادر که آنجا غریب است یکدفعه ببیند عمویش از تهران به عیادتش آمد ونیز شاید بتوانم از از امکانات و آشنایی ها که دکتر آزاده دارد برای معالجه وعمل نادر بهتر وبیشتر استفاده کنم ، که البته نشد، چون به رسیدن ما به شیراز ، نادر را به تهران منتقل کرده بودند وشکر خدا بهبود یافت. اما بهر حال سفری بسیار خوب و خوش بود پذیرایی وچه ها وچه ها که بماند، بقیه را در شعر بخوانید. 

---

 ای شیراز

گرچه عمری است ثناخوان توام ای شیراز                چند روزی ست که میهمان توام ای شیراز

پیر پروردۀ  فردوسی  و  خیامم  ، لیک                   شیرها خورده زپستان توام ای شیراز

چون دو همسایه پسر ، شیر زیک دایه خوران           محرم حرمت  دامان توام ای  شیراز

گرچه قرآن  نتوانست دل از من ببرد                       خاک دروازۀ قرآن توام  ای شیراز

نیست اسلام من از مکه و از خاک عرب                  گبرکی نیمه مسلمان توام ای شیراز

حافظ آموخت به من راه مسلمانی را                          چاکر حافظ قرآن توام ای شیراز

گرچه پیمان کش و رند وحریف فلکم                       بازهم بر سر پیمان توام ای شیراز

گرچه همچون خط بیرون زده از حاشیه ام                خواجه را گو بر دیوان توام ای شیراز

غربت تربت حافظ چه سیه ابری بود                      آسمان دید که گریان توام ای شیراز *

خاکبوس قدم سعدی شیرین سخنت                        خار بستان و گلستان توام ای شیراز

دلم از خامشی مقبره سعدی سوخت                      آنکه گفت : اختر تابان توام ای شیراز

برسر تربت او شام غریبان شوم                          من نه از غیرو غریبان توام ای شیراز

خجلتم سخت گریبان تاثر بگرفت                        بین که من سر به گریبان توام ای شیراز

هر بزرگی پس مردن سروسامانی یافت                 من چرا بی سرو سامان  توام ای شیراز

کاش بودم چو کبوتر به سرش بال زنان                لیک پرورده ، نه پران توام ای شیراز

تن بیجان تری از من نتوان یافت، ولی                هم به جان تو که چون جان توام ای شیراز

خرده سنگم که فرو خفته به خاک خمشی              بازهم گوهری از کان توام ای شیراز

سرو آزاد تو هم بندۀ آزادۀ ماست                       گرچه خود بید بیابان توام ای شیراز

گیسوانی است مرا جمع و رها تا سر دوش            تاری از زلف پریشان توام ای شیراز

بنده امیدم و قربان خدا هم نشوم                         لیک قربان تو قربان توام ای شیراز

چند روزی است که مهمان توام سرخوش ومست  روز و شب شنگ و غزلخوان توام ای شیراز

همدل حجتی و قاسمی و قیصرو سیف                  مخلص هر بچه شیطان  توام ای شیراز

میزبان تو چو آزاده بود ، جا خوش کن                ناصح مشفق مهمان توام ای شیراز

خجل از زحمت نینا و ناتاشای عزیز                   دستبوس گل و ریحان  توام ای شیراز

                                                                                   شیراز ، مهر ماه 1362

 * گرچه بازهم رونق ورفت آمد بر سر مزار خواجه بزرگ ما بیش از بسیاری جاهای شیراز بود ،  ولی آن جلوه و جمال وطراوت همیشه را نداشت. من تربت خواجه را در فصلهای مختلف زیارت کرده ام ، دریغ آن تازگی و صفا و رونق. برغربت حضرتش در این زمانه دلم سوخت ، گریه ام گرفت. مقبره سعدی که شام غریبان داشت. پرسیدم چرا این قندیل ها را روشن نمی کنند؟ مگر چند تا سعدی و حافظ داریم؟ مگر بد یا کم خدمت کرده اند این بزرگواران به فرهنگ جهان و فرهنگ ایران اسلامی؟ وزارت فرهنگ و هنر ( ارشاد اشلامی ) موقوفات این مقابر عزیز را چه می کند؟ پولکی دادم که لااقل شمعی در زیر قندیلهای خاموش مقبره سعدی روشن کنند.  

              

سعدی و پدر به مناسبت روز پدر

همی یادم آید ز عهد صغر           که عیدی برون آمدم با پدر

به بازیچه مشغول مردم شدم         در آشوب خلق از پدر گم شدم

برآوردم از بی قراری خروش              پدر ناگهانم بمالید گوش

که ای شوخ چشم آخرت چند بار          بگفتم که دستم ز دامن مدار

به تنها نداند شدن طفل خرد           که نتواند او راه نادیده برد

تو هم طفل راهی به سعی ای فقیر            برو دامن راه دانان بگیر

مکن با فرومایه مردم نشست    چو کردی، ز هیبت فرو شوی دست

به فتراک پاکان درآویز چنگ        که عارف ندارد ز در یوزه ننگ

مریدان به قوت ز طفلان کمند            مشایخ چو دیوار مستحکمند

بیاموز رفتار از آن طفل خرد          که چون استعانت به دیوار برد

ز زنجیر ناپارسایان برست           که درحلقه‌ی پارسایان نشست

اگر حاجتی داری این حلقه گیر         که سلطان از این در ندارد گزیر

برو خوشه چین باش سعدی صفت          که گردآوری خرمن معرفت

دریاچه مهارلو و کشند سرخ

دریاچه مهارلو که به دریاچه نمک هم معروف است در شرق شیراز قراردارد. اخیرا جلبکهای سرخ رنگی در آن رشد کرده اند که سرتاسر دریاچه را می پوشانند. وجود مواد آلوده کننده صنعتی ویا خانگی که به دریچه مهارلو ورد می شوند می توانند از دلایل .آلودگی شدید این دریاچه باشند

این سرخی آب که کشند [جزر و مد] سرخ خوانده می شود، به دلیل رشد جاندارن میکروسکوپی دریایی است که همزمان  غنی شدن آب دریا از مواد غذایی  به وجود می آید.

تخلیهٔ پساب‌های صنعتی و خانگی که مملو از موادی چون نیترات‌ها و فسفات‌ها هستند در دریا موجب فراهم شدن غذای زیاد برای فیتوپلانکتون‌ها و ازدیاد آنی جمعیت آن‌ها می‌شود. تناوب تابش ابر-آفتاب و بارندگی کمک به سزایی در رشد این موجودات می‌کند و وزش طوفان و گردوغبار از طرف بیابان‌ها نیز باعث فراهم شدن ذرات آهن‌دار می‌شود.

تقدیم به مادران

                 




                                                                                       

                                                                       تقدیم به مادر  مهربانم

به بابا کوهی خوش آمدید

                                                             
             نوبت کهنه فروشان در گذشت        نو فروشانیم و این بازار ماست
   
            مولوی

این اولین پست در اولین وبلاگ من است .
 نه شاعرم نه عارف وصوفی ، نام بابا کوهی بهانه ای است برای گشت و گذار در  جغرافیای ایران و شاید سایر جاها ، تا چه پیش آید. از طرف دیگر من شیرازیم و  در نزدیکی محله بابا کوهی رشد ونمو یافتم. برای دنیای کودکی من شیراز واقعی  همان محلات دور وبر بود .  شیرازیعنی کوی برکت ، فلکه اطلسی ، خیابان جاوید ، خیابان آریا وبابا کوهی یعنی طبیعت و هوای آزاد وهمه خاطرات خوش . بابا کوهی یعنی صلابت کوه  و استقامت و جاودانگی  یعنی زندگی.
خلاصه این بازار من است.         

  عکسی که مشاهده می کنید کوه بابا کوهی را در شیراز نشان می دهد . دروازه  قرآن که دروازه ورودی به شهر می باشد و آبشاری که به تازگی خلق شده! را در اینجا می بینید.

 بابا کوهی شاعر و صوفی مسلک قرن چهارم هجری است که در دامنه همین کوه  دفن شده اشت. بابا کوهی خودش و کوهش و آرامگاهش نزد شیرازیها شهرت بسیاردارد . هر روزه صدها نفر از مشتاقان طبیعت و دیدار با بابا کوهی مسیر سنگلاخی کوه را می پیمایند. 

چشم انداز شیرازاز فراز بابا کوهی 

آرامگاه بابا کوهی و حوض آب مجاور آن